Οφθαλμολογικός Έλεγχος

Πρέπει να ελέγχουμε προληπτικά την όρασή μας;

Η υγεία των ματιών μας σίγουρα αξίζει την καλύτερη φροντίδα μας. Ο τρόπος που ζούμε, η ικανότητά μας να εργαζόμαστε, να οδηγούμε το αυτοκίνητο, να διαβάζουμε και τόσες άλλες καθημερινές δραστηριότητες εξαρτώνται από την καλή υγεία των ματιών μας.

Ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος (check-up),ο οποίος περιλαμβάνει όχι μόνο τη μέτρηση της όρασής μας αλλά και την αξιολόγηση της γενικότερης υγείας των ματιών μας με σκοπό τη διάγνωση τυχόν οφθαλμολογικών προβλημάτων, είναι απαραίτητος.

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε το γεγονός ότι πολλές φορές στον οφθαλμολογικό έλεγχο (check-up) αποκαλύπτονται τα πρώτα σημάδια από ασθένειες όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η αρτηριοσκλήρωση, η σκλήρυνση κατά πλάκας κ.ά.

Η έγκαιρη διάγνωση αυτών των προβλημάτων οδηγεί σε έγκαιρη αντιμετώπισή τους με την κατάλληλη αγωγή, φαρμακευτική ή χειρουργική. Με τη βοήθεια των πιο συγχρονων ιατρικών μηχανημάτων θα έχετε ένα πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο με έλεγχο της συνολικής υγείας των ματιών σας, διάγνωση και πρόταση της κατάλληλης αγωγής συντηρητικής ή χειρουργικής.

Οι εξετάσεις στις οποίες θα υποβληθείτε εξαρτώνται από την ηλικία, το χρόνο της τελευταίας επίσκεψής σας στον οφθαλμίατρο, το ατομικό και κληρονομικό σας ιστορικό και άλλους παράγοντες.

Οι περισσότερο συνήθεις εξετάσεις που περιλαμβάνονται σε ένα οφθαλμολογικό check-up είναι:

• Ιστορικό
• Οπτική Οξύτητα
• Διάθλαση
• Χρωματική αντίληψη
• Τονομέτρηση
• Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία
• Γωνιοσκοπία
• Βυθοσκόπηση
• Εξέταση των βλεφάρων
• Εξέταση των οπτικών μυών

Ιατρικό & κληρονομικό ιστορικό

Στη διάρκεια της πρώτης εξέτασης, ο ιατρός θα ζητήσει να μάθει το ατομικό ιατρικό και κληρονομικό σας ιστορικό. Σε αυτό περιλαμβάνονται ερωτήσεις που αφορούν τη γενική κατάσταση της υγείας σας, αλλεργίες που τυχόν έχετε, χειρουργικές επεμβάσεις στις οποίες υποβληθήκατε στο παρελθόν ή οφθαλμολογικά προβλήματα που έχουν διαγνωσθεί.

Οπτική Οξύτητα

Οπτική οξύτητα είναι η ικανότητα να βλέπετε καλά με την κεντρική σας όραση και αξιολογείται διαβάζοντας ένα πίνακα που περιλαμβάνει γράμματα ή αριθμούς τα οποία σταδιακά μικραίνουν. Η κεντρική όραση καθορίζεται από τη μικρότερη γραμμή που μπορείτε να διαβάσετε σε μια συγκεκριμένη απόσταση.

Η οπτική οξύτητα είναι δυνατόν να μην είναι η ίδια και για τα δύο μάτια. Μια αδυναμία στο ένα μάτι είναι δυνατόν να έχει περάσει απαρατήρητη αφού το δυνατότερο σε όραση μάτι θα κυριαρχήσει στην οπτική αντίληψη (τεμπέλικο μάτι). Μόνο με την επίσκεψή σας στον οφθαλμίατρο μπορεί να γίνει αντιληπτό ένα τέτοιο πρόβλημα. Στη διάρκεια αυτής της εξέτασης, εάν φοράτε γυαλιά, ο ιατρός θα μετρήσει τη διαθλαστική ισχύ των γυαλιών σας γιαυτό και δε θα πρέπει να ξεχάσετε να τα φέρετε μαζί σας, ακόμη και αν δεν τα φοράτε συνέχεια.

Διάθλαση

Διαθλαστικά προβλήματα παρουσιάζονται όταν οι εικόνες δεν εστιάζονται σωστά στο εσωτερικό του ματιού. Υπάρχουν τέσσερις τύποι διαθλαστικής ανωμαλίας: η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία.

Μυωπία είναι η δυσκολία καθαρής αντίληψης αντικειμένων που βρίσκονται μακριά. Εάν έχετε μυωπία, οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται πριν το σωστό σημείο εστίασης με αποτέλεσμα το είδωλο να σχηματίζεται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή του ματιού. Η μυωπία εμφανίζεται είτε επειδή η κυρτότητα του κερατοειδούς του ματιού είναι μεγαλύτερη του κανονικού είτε επειδή το μήκος του βολβού του ματιού είναι μεγαλύτερο του κανονικού, είτε επειδή μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο.

Άτομα με υπερμετρωπία έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να δούν καθαρά κυρίως αντικείμενα που βρίσκονται πλήσιον και εκείνα που βρίσκονται σε απόσταση. Στην υπερμετρωπία το είδωλο σχηματίζεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή του ματιού και η όραση είναι θαμπή τόσο μακριά όσο και κοντά.

Η υπερμετρωπία εμφανίζεται είτε επειδή η κυρτότητα του κερατοειδούς του ματιού είναι μικρότερη της φυσιολογικής, είτε επειδή το μήκος του βολβού του ματιού είναι μικρότερο του κανονικού, είτε επειδή συμβαίνουν και τα δύο συγχρόνως.

Ο αστιγματισμός, συνιστά παραμόρφωση της εικόνας που σχηματίζεται στον αμφιβληστροειδή λόγω ανωμαλιών του κερατοειδούς.

Τέλος, η πρεσβυωπία εμφανίζεται στην ηλικία των 40 – 50 ετών και είναι η δυσκολία να διαβάσει κανείς γράμματα σε κοντινή απόσταση.

Έλεγχος χρωματικής αντίληψης

Οι διαταραχές στη χρωματική αντίληψη δεν αφορούν τα κορίτσια. Πάνω από το 8-10% των αγοριών όμως έχουν κάποια μορφή δυσχρωματοψίας, που συνήθως αφορά τις αποχρώσεις του κόκκινου και του πράσινου. Πλήρης αχρωματοψία είναι ιδιαίτερα σπάνια.

Ο έλεγχος γίνεται με τους πίνακες Ishihara, που περιέχουν αριθμούς ορατούς μόνο από άτομα με σωστή χρωματική αντίληψη. Αν και η δυσχρωματοψία δεν είναι ζωτικής σημασίας αναπηρία, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην καθημερινότητα του παιδιού καθώς και να του περιορίσει ή και να του αποκλείσει τη δυνατότητα να ακολουθήσει επαγγέλματα όπως πιλότος, στρατιωτικός, φωτογράφος, σκηνοθέτης κλπ, όπου απαιτείται να μπορεί να αναγνωρίσει σωστά τα χρώματα

Τονομέτρηση

Η εξέταση η οποία μετρά την πίεση του ματιού ονομάζεται τονομέτρηση και ο πιο αξιόπιστος τρόπος είναι με το τονόμετρο Goldman.

Το τονόμετρο Goldman έρχεται σε επαφή με την επιφάνεια του κερατοειδή, προκειμένου να μετρήσει την πίεση. Εξαιτίας της ευαισθησίας του κερατοειδή, ο οφθαλμιατρος πρέπει να ενσταλλάξει αναισθητικές σταγόνες στα μάτια.

Η φυσιολογική πίεση των ματιών κυμαίνεται ανάμεσα σε 7 και 22 mHg. Υψηλή ενδοφθάλμια πίεση πολλές φορές οδηγεί στη διάγνωση γλαυκώματος το οποίο, εάν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση.

Εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία

Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης μία ακτίνα φωτός εστιάζεται μέσα στο μάτι και ο οφθαλμίατρος με ένα ειδικό μικροσκόπιο εξετάζει το μάτι σας. Με αυτό το τρόπο μπορεί να δει με λεπτομέρεια τον κερατοειδή, την κόρη, το φακό και το υαλώδες του ματιού σας.

Με την εξέταση στη σχισμοειδή λυχνία μπορεί επίσης να εντοπισθεί ο καταρράκτης πριν αυτός αρχίσει να επηρεάζει την όρασή σας.

Γωνιοσκοπία

Γωνιοσκοπία ονομάζεται ο απευθείας έλεγχος της γωνίας του οφθαλμού με τη χρήση ειδικού φακού που εφαρμόζεται στον κερατοειδή (ακουμπάει δηλαδή στο μάτι). Με αυτή την εξέταση μπορεί να διαπιστωθεί χωρίς καμία αμφιβολία το εύρος της γωνίας/απόχετευσης καθώς και τυχόν παθολογικά ιζήματα που μπορεί να την αποφράσσουν.

Αποτελεί απαραίτητη εξέταση σε ασθενή με γλαύκωμα καθώς προσδιορίζει και το τύπο γλαυκώματος(ανοικτής ή στενής/κλειστής γωνίας).
Βυθοσκόπηση

Είναι η εξέταση του οφθαλμικού βυθού, δηλαδή ο έλεγχος του αμφιβληστροειδούς χιτώνα και του υαλοειδούς, με στόχο να διαγνωσθούν έγκαιρα εκείνες οι οφθαλμικές παθήσεις που αφορούν το εσωτερικό του οφθαλμού.

Βυθοσκόπηση

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέταση της βυθοσκόπησης είναι η μυδρίαση της κόρης του οφθαλμού και επιτυγχάνεται με τη χρήση τοπικών κολλυρίων (σταγόνες). Για μια ικανοποιητική μυδρίαση συνήθως χρειάζεται ένας χρόνος 10-15 λεπτά.

Ο οφθαλμίατρος στη συνέχεια έχει την δυνατότητα με την χρήση σχισμοειδούς λυχνίας, ειδικών φακών ή οφθαλμοσκοπίου να παρατηρήσει τον οφθαλμικό βυθό και να εξετάσει με λεπτομέρεια την περιοχή της ωχράς, τα αγγεία στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, το οπτικό νεύρο κτλ.

Η συγκεκριμένη εξέταση σε καμιά περίπτωση δεν είναι επώδυνη, απλά σε κάποιες περιπτώσεις το φως που χρησιμοποιείται μπορεί να θεωρηθεί λίγο ενοχλητικό από τον ασθενή.

Η όλη διαδικασία δεν διαρκεί περισσότερο από 3 λεπτά. Εξαιτίας της απαραίτητης μυδρίασης της κόρης η όραση (κυρίως η κοντινή) του ασθενούς θα παραμείνει θολή για περίπου 1.5 – 2 ώρες, όμως επανέρχεται σταδιακά. Γενικά συστήνεται να αποφεύγεται η οδήγηση από μυδριασμένα άτομα για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (μέχρι την αποκατάσταση της όρασης). Επίσης βοήθεια για τον ασθενή είναι ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου, αφού κατά την κατάσταση της μυδρίασης κόρης, παρατηρείται αυξημένη φωτοευαισθησία-φωτοφοβία.

Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως η εξέταση της βυθοσκόπησης μπορεί να πραγματοποιηθεί άφοβα και κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή θηλασμού.

Εξέταση των βλεφάρων

Ο οφθαλμίατρος, ύστερα από προσεκτικό έλεγχο, θα προσδιορίσει την υγεία των βλεφάρων, του συστήματος παραγωγής και αποχέτευσης των δακρύων και της περιοχής γύρω από τα μάτια. Αλλαγές σε αυτούς τους ιστούς συχνά παρατηρούνται σε παθήσεις του θυροειδούς, σε χτυπήματα και σε οιδήματα του εγκεφάλου και των οφθαλμικών κόγχων.

Εξέταση των οπτικών μυών

Τα μάτια μας κινούνται γρηγορότερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια από κάθε άλλο όργανο του σώματός μας. Η εξέταση της κίνησης των ματιών μπορεί να αποκαλύψει διαφορές προσανατολισμού (στραβισμός), προβλήματα συνεργασίας των κινήσεών τους ή και νευρολογικά προβλήματα.

Η φυσιολογική κίνηση των ματιών εξαρτάται από την υγιή λειτουργία των 12 εξωτερικών μυών των ματιών (κάθε μάτι έχει έξι μύες). Οι εσωτερικοί μύες του ματιού ελέγχουν την κίνηση της κόρης. Οι μυες αυτοί αξιολογούνται με την παρατήρηση της αντίδρασης της κόρης στο δυνατό φως. Η μη φυσιολογική ανταπόκριση της κόρης αποτελεί ένδειξη οφθαλμολογικών ή νευρολογικών προβλημάτων.